‘Er is kunst’
Filosofie-scriptie over de kunst in het werk van Levinas
De scriptie is een onderzoek naar de plaats van de kunst in het werk van Levinas tot en met zijn eerste hoofdwerk, Totalité et Infini.
Vanuit mijn eigen vermoeden dat de kunst de mogelijkheid heeft om de beschouwer en/of de maker uit zijn ‘dagelijkse werkelijkheid’ te halen ben ik het werk van Levinas gaan onderzoeken. De wijze waarop hij de oneindigheid en de ontmoeting met het Gelaat beschrijft (of om-schrijft) deed mij vermoeden dat deze ‘beweging’ ook in of middels de kunst zou kunnen plaatsvinden.
Dit vermoeden wordt deels bevestigd, deels ontkracht.
Levinas werkt nergens de ‘werking’ van de kunst in zijn metafysica (sic!) uit. In ‘La realité et son ombre‘ doet hij een poging, maar zijn filosofie bevindt zich op dat moment op een grens tussen zijn vroege filosofie en de uitgewerkt variant ervan in Totalité et Infini.
Een aantal passages in La realité et son ombre die mijn vermoeden bevestigden worden in Totalite et Infini definitief onderuit gehaald.
Ondanks deze grens-wiebeligheid ben ik er in geslaagd om uit Levinas’ werk (tot TI) een vrij consistente kunstfilosofie te destilleren, voornamelijk omdat Levinas er zelf veel aan doet om in zijn latere boeken ‘vergissingen’ uit eerdere in te passen.
Ondanks de aandacht voor zowel Totalité et Infini en La realité et son ombre is het belangrijk te vermelden dat een groot deel van het onderzoek plaats vind in het vroegere, bijna polemische, werk van Levinas. In dit werk (oa De l’existence à l’existant en De l’évasion) heeft Levinas het veel over de ‘beweging’ die ik wilde onderzoeken, zonder dat hij deze ‘beweging’ zelf al goed ‘op een rijtje’ heeft. Juist hier dus, in deze ‘gaten-vertonende-theorie’, kan en mag Levinas van zichzelf de Kunst nog een plek geven die later in TI volledig (?) wordt ingenomen door de ethiek. Nog later, in de periode tot (en met) Autrement qu’etre, neemt Levinas een nog andere positie in. Ondanks dat deze periode buiten het onderzoek valt maak ik, om de filosofie van hiervoor te begrijpen ook gebruik van artikelen en boeken uit die tijd. Een uitgebreid onderzoek naar deze periode mbt de kunst staat nog op de agenda (binnen 40 jaar…)
Voor liefhebbers of (academisch) geinteresseerden is hier de mogelijkheid om de scriptie te downloaden als PDF. Ik zou het op prijs stellen als degenen die de scriptie downloaden (ik vermoed dat het er niet veel zullen zijn) me dit laten weten, uit nieuwsgierigheid, maar ook misschien om te horen/discusieren over Levinas, of het onderzoek waar ‘de downloader’ mee bezig is.
Ook reacties of kritiek of vragen over de scriptie zijn natuurlijk welkom: henkjan@hetgelaat.nl
"Er is kunst - in het werk van Emanuel Levinas tot 'Totallité et Infini'."
Deze goedgewaardeerde scriptie (8.5!) is een onderzoek naar Levinas' kunstopvattingen in zijn werk tot Totalite et Infini. Een 'afgeronde' esthetica heeft Levinas niet, maar in deze scriptie wordt wel de plaats bepaald van de kunst in Levinas' ethiek en filosofie